Problemy oszacowywania i kontroli jakości towarzyszyły szkolnictwu wyższemu od wieków. Już w średniowieczu można znaleźć dwa przeciwstawne modele kontroli jakości – francuski (kontrola przez zewnętrzne autorytety) i angielski (kontrola przez społeczność akademicką) (Cobban 1988).
Model francuski można uznać za archetyp kontroli jakości jako rozliczania (accountability). Zgodnie z nim zewnętrzne autorytety są władne podejmowania decyzji o tym, kto może studiować i kto powinien uczyć w uniwersytecie. Mistrzowie muszą zdać rachunek przed zwierzchnimi władzami uniwersyteckimi z tego, czego nauczają.
Angielski model jest wyrazem tego, co obecnie określa się jako oszacowywanie jakości przy pomocy peer review. Mistrzowie rozstrzygają między sobą czego powinno się uczyć i kto powinien to robić.
Według Vughta, aby dokonać kontroli jakości w szkolnictwie wyższym powinno się połączyć oba te modele. Kontrola, która uwzględnia jedynie oceny formułowane przez środowisko akademickie, bez uwzględnienia potrzeb świata zewnętrznego, zawiera w sobie ryzyko izolacji instytucji szkolnictwa wyższego od reszty społeczeństwa (co prowadzić może do zaniklegitymizacji jego istnienia), Z kolei kontrola jakości, która ogranicza się do rozliczania się ze swej działalności przed zewnętrznymi władzami, narusza podstawowe zasady organizacyjne szkolnictwa wyższego i może być odrzucana przez środowisko akademickie (Vught 1991).
Szkolnictwo wyższe zawsze służyło dwTu typom wartości: autotelicznym i instrumentalnym. Pierwsze z nich wiążą się z poszukiwaniem prawdy i dążeniem do zdobycia wiedzy. Drugie – z usługami, jakie instytucje szkolnictwa wyższego świadczą na rzecz społeczeństwa. Połączenie tych dwu wartości pomogło szkolnictwu wyższemu zająć ważne miejsce w historii i w społeczeństwie. Połączenie to powinno być podstawą każdego systemu kontroli jakości w szkolnictwie wyższym (Vught 1991). _ _
Leave a reply